Ένα σημαντικό ερευνητικό έργο στον τομέα της Διαστημικής Φυσικής, το πρώτο στην Ελλάδα με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (European Space Agency-ESA), ολοκλήρωσαν ερευνητές του Ινστιτούτου Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΔΕΤ/ΕΑΑ), σε συνεργασία με την Ομάδα Κοσμικής Ακτινοβολίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πρόκειται για το έργο «SREM Solar Particle Event Scientific Analysis», το οποίο αφορά την ανάλυση των μετρήσεων ενεργειακών ηλιακών σωματιδίων από τον ανιχνευτή σωματιδιακής ακτινοβολίας SREM της ΕSA. Το έργο αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τα εκρηκτικά ηλιακά επεισόδια που επηρεάζουν τη γήινη μαγνητόσφαιρα, αλλά και συνολικά το διαπλανητικό χώρο.
Από το 2005, όταν η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος της ESA, υπάρχουν ολοένα και περισσότερα ερευνητικά έργα χρηματοδοτούμενα από την ESA, αλλά το συγκεκριμένο είναι το πρώτο χρηματοδοτημένο έργο που αφορά την επιστημονική εξερεύνηση, «χαρτογράφηση» και κατανόηση του διαστημικού χώρου. Όλες οι άλλες περιπτώσεις αφορούν διαστημικές εφαρμογές (γεωσκόπηση, δορυφορική πλοήγηση και δορυφορικές τηλεπικοινωνίες), καθώς και ανάπτυξη διαστημικής τεχνολογίας.
Η μελέτη των εκρηκτικών ηλιακών επεισοδίων, που θέτουν σε κίνδυνο τόσο τα υποσυστήματα των δορυφόρων όσο και τους αστροναύτες επανδρωμένων αποστολών, ενδιαφέρει ιδιαίτερα την ESA και τη NASA. Οι μετρήσεις των ενεργειακών ηλιακών σωματιδίων προέρχονται από τον ανιχνευτή σωματιδιακής ακτινοβολίας SREM (Standard Radiation Environment Monitor) της ESA, που βρίσκεται εγκατεστημένος σε έξι διαστημικές αποστολές της: PROBA-1, INTEGRAL, Rosetta, Herschel, Planck και Giove-Β.
Τα εκρηκτικά ηλιακά επεισόδια ξεκινούν με την εμφάνιση ηλιακών εκλάμψεων ή εκτινάξεων ηλιακής μάζας από το στέμμα του ήλιου και καταλήγουν στην εκροή ενεργειακών πρωτονίων και ηλεκτρονίων στο διαπλανητικό χώρο, κυρίως σε περιόδους έντονης ηλιακής δραστηριότητας, δηλαδή κοντά στο μέγιστο του ηλιακού κύκλου.
Το έργο της λεπτομερούς επιστημονικής ανάλυσης των δεδομένων των μετρητών SREM ανατέθηκε από την ESA, κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, στο Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΔΕΤ/ΕΑΑ). Σκοπός της ανάλυσης ήταν η καλύτερη κατανόηση των φυσικών μηχανισμών που δημιουργούν και ελέγχουν τα εκρηκτικά ηλιακά επεισόδια, καθώς και της εξέλιξής τους στην ηλιόσφαιρα και τη γήινη μαγνητόσφαιρα, έτσι ώστε μακροπρόθεσμα να δημιουργηθούν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για την προστασία τόσο των διαστημοσυσκευών όσο και των αστροναυτών.
Στο πλαίσιο του έργου, με επιστημονικό υπεύθυνο το διευθυντή του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ Ιωάννη Δαγκλή, οι Έλληνες ερευνητές ανέπτυξαν μια καινοτόμο μέθοδο υπολογισμού των ροών ενεργειακών πρωτονίων και ηλεκτρονίων, χρησιμοποιώντας τις μετρήσεις των καταμετρητών του SREM, τους οποίους ανέλυσαν με ειδικούς αλγόριθμους.
Η ερευνητική ομάδα του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ, που υλοποίησε το έργο, έχει μακρά πείρα στην ανάλυση και την ερμηνεία δεδομένων από επίγειες και διαστημικές πειραματικές διατάξεις, αλλά και στη μοντελοποίηση φυσικών διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στον Ήλιο, το διαπλανητικό χώρο και τη γήινη μαγνητόσφαιρα.
Στο πλαίσιο του έργου, το ΙΔΕΤ/ΕΑΑ συνεργάστηκε με την Ομάδα Κοσμικής Ακτινοβολίας του Τμήματος Φυσικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), που είχε την ευθύνη συσχέτισης των επεισοδίων ενεργειακών ηλιακών σωματιδίων με σχετικές καταγραφές από επίγειους μετρητές νετρονίων, ένας εκ των οποίων λειτουργεί στο ΕΚΠΑ. Συγκεκριμένα, στο έργο συμμετείχαν, από πλευράς ΙΔΕΤ/ΕΑΑ οι Ιωάννης Δαγκλής (συντονιστής), Αναστάσιος Αναστασιάδης, Ίνγκμαρ Σάντμπεργκ, Κωνσταντίνος Τζιότζιου, Ιωάννης Παναγόπουλος και, από πλευράς ΕΚΠΑ, οι Ελένη Μαυρομιχαλάκη, Αθανάσιος Παπαϊωάννου και Μαρία Γεροντίδου.
πηγή : http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_27/10/2010_361803
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου