Eπιτέλους, μετά από πέντε χρόνια ο νόμος 3433/2006, ο νόμος με τον οποίο πρακτικά αφοπλίστηκαν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αποτελεί παρελθόν!
Ο νέος νόμος θα κριθεί στην πράξη, καθώς ενσωματώνει την κοινοτική οδηγία η οποία είναι σαφώς αρνητική για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία και ήδη συγκεντρώνει τα πυρά όχι μόνο των ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών, αλλά και των ευρωπαϊκών, αφού επιτρέπει την πώληση αμυντικού υλικού χωρίς να λαμβάνονται υπ'όψιν η ΕΒΣ, η ΕΠΑ κλπ.
Μετά από εισήγηση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σε πρώτη ανάγνωση το σχέδιο νόμου «Δημόσιες Συμβάσεις Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών στους Τομείς της Άμυνας και της Ασφάλειας (Εναρμόνιση με την Οδηγία 2009/81/ΕΚ) – Ρύθμιση Θεμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας».
Με το νομοσχέδιο μεταφέρεται στην ελληνική έννομη τάξη η κοινοτική οδηγία για τις συμβάσεις προμηθειών, έργων και υπηρεσιών στους τομείς της Άμυνας και της Ασφάλειας.
Στη συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο έλαβε επίσης τον λόγο ο Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας κ. Πάνος Μπεγλίτης, ο οποίος αναφέρθηκε ειδικότερα στον ρόλο που αναμένεται να διαδραματίσει η ελληνική αμυντική βιομηχανία, και ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Χάρης Καστανίδης, ο οποίος συμφώνησε με τις δικονομικού περιεχομένου ρυθμίσεις του νομοσχεδίου.
Το νομοσχέδιο, με το οποίο ενισχύονται δραστικά όλες οι εγγυήσεις διαφάνειας, τίθεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση με την συμμετοχή πρωτίστως των εκπροσώπων της αμυντικής βιομηχανίας και κάθε ενδιαφερόμενου. Η διαβούλευση προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί σε δέκα περίπου ημέρες, ώστε αμέσως μετά το νομοσχέδιο να εγκριθεί οριστικά από το Υπουργικό Συμβούλιο και να κατατεθεί τη Βουλή.
Το πλήρες κείμενο του σχεδίου νόμου:
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
«ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ, ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ
ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2009/81/ΕΚ) –ΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ»
1. Ο χώρος των αμυντικών προμηθειών είναι διαχρονικά βεβαρημένος με την κοινή αίσθηση ότι δε γίνεται διαφανής, έντιμη και αποτελεσματική διαχείριση σημαντικών κονδυλιών που επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και άρα τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα και εν τέλει το δημόσιο χρέος. Φήμες, καταγγελίες, δικαστικές και κοινοβουλευτικές έρευνες, ακριτομυθίες και υπαινιγμοί διαμορφώνουν μία πολύ βαριά ατμόσφαιρα όλα τα τελευταία χρόνια. Υπό συνθήκες οξείας δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης, η αχλή που υπάρχει στο χώρο των αμυντικών προμηθειών γίνεται ακόμη πιο βαριά, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται τελικώς τα κριτήρια της κοινής γνώμης αλλά και των υπευθύνων διαμορφωτών της (πολιτειακοί παράγοντες, κόμματα, μέσα ενημέρωσης, ειδικοί επιστήμονες, στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό που χειρίζεται παρόμοια θέματα) ως προς την ίδια την εθνική αμυντική σχεδίαση και την αξιολόγηση των πραγματικών αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων σε οπλικά συστήματα και γενικότερα σε αμυντικό υλικό: Από τη μία πλευρά σχεδόν κάθε προμήθεια αμυντικού υλικού θεωρείται περιττή, ύποπτη ή έστω πολυτελής, λόγω του συνήθους υψηλού κόστους αντίστοιχων προγραμμάτων, ενώ από την άλλη πλευρά κάθε παρούσα ή επικείμενη διατάραξη της ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας ιδίως στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και τη Θράκη, καθίσταται πηγή ανησυχιών και επικρίσεων.
2. Με την ανάληψη των καθηκόντων της σημερινής κυβέρνησης τον Οκτώβριο του 2009 βρεθήκαμε αντιμέτωποι με αυτήν την κατάσταση, της οποίας αξίζει να επισημάνουμε μερικά ειδικότερα στοιχεία:
α. Μεγάλα κρίσιμα προγράμματα όλων των κλάδων βρισκόντουσαν σε μακροχρόνια καθυστέρηση ή σε οξεία νομική εμπλοκή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα προγράμματα των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού σε συνδυασμό με την τύχη των ΕΝΑΕ (Σκαραμαγκάς), το πρόγραμμα των μεταφορικών ελικοπτέρων του Στρατού Ξηράς NH 90, το σύστημα αυτοπροστασίας (ASPIS) των αεροσκαφών F16 block 52+, το πρόγραμμα επικοινωνιών ζώνης μάχης ΕΡΜΗΣ, τα ανταλλακτικά όλων των πτητικών μέσων της Πολεμικής Αεροπορίας, η εργοστασιακή συντήρηση των κινητήρων των αεροσκαφών F16 κ.ο.κ. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην έρπουσα εκκρεμότητα της προμήθειας των βλημάτων 120 χιλ. για τα νέου τύπου άρματα Leopard που είχε ήδη προμηθευτεί και παραλάβει ο Στρατός Ξηράς.
β. Οι συμβάσεις των αντισταθμιστικών ωφελημάτων (ΑΩ) σε σημαντικό ποσοστό ήταν ανεκτέλεστες και κατέληγαν στην επιβολή μικρών, σε πραγματική αξία, ποινικών ρητρών, ενώ όσες δεν είχαν λήξει δυσλειτουργούσαν σε μεγάλο επίσης ποσοστό. Η κατάσταση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να στερείται η αμυντική βιομηχανία ενός σαφούς πλαισίου μέσα στο οποίο θα μπορούσε να αναπτύξει τις πρωτοβουλίες της.
γ. Η εφαρμογή της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας (κυρίως του νόμου 3433/2006) άνοιγε σημαντικά μέτωπα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς βασικές παράμετροί της (ΕΒΣ, ΕΠΑ, ΑΩ) αντιτίθενται, κατά την άποψη των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (αλλά και σε ορισμένα σημεία και κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ε.Ε.), στο πρωτογενές και το παράγωγο ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο.
δ. Είχε ήδη εκδοθεί η Οδηγία 2009/81/ΕΚ για τις προμήθειες αμυντικού υλικού και η χώρα μας είχε ούτως ή άλλως υποχρέωση μεταφοράς της στην εθνική έννομη τάξη μέχρι τον Αύγουστο του 2011.
3. Το διάστημα που μεσολάβησε από τον Οκτώβριο του 2009 έως σήμερα, ανελήφθησαν από το ΥΠΕΘΑ μια σειρά από πολιτικές, νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές πρωτοβουλίες που διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο στον χώρο των προμηθειών των Ενόπλων Δυνάμεων:
α. Συγκροτήθηκε, με ανάλογη τροποποίηση του Κανονισμού της Βουλής, η Ειδική Διαρκής Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων, αρχικά ως υποεπιτροπή της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας. Στην Επιτροπή εισάγονται με συστηματικό τρόπο για συζήτηση και διατύπωση γνώμης αφενός μεν οι συσσωρευμένες εκκρεμότητες, αφετέρου δε όλες οι νέες συμβάσεις ή τροποποιήσεις συμβάσεων. Είναι χρήσιμο να σημειωθεί ότι όλες οι αποφάσεις της Επιτροπής διατυπώθηκαν με ευρεία πλειοψηφία, σε καμία δε περίπτωση η πλειοψηφία που σχηματίστηκε δεν ήταν απλώς η απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του κυβερνώντος κόμματος.
β. Ψηφίστηκε (άρθρο 87 ν. 3883/2010) και εφαρμόζεται μεταβατική ρύθμιση για την εκκαθάριση των συμβάσεων ΑΩ ενόψει της κατάργησης των συμβάσεων αυτών με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο στο πλαίσιο της μεταφερόμενης Οδηγίας.
γ. Αντιμετωπίστηκε η μείζων εκκρεμότητα των προγραμμάτων των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού, σε συνδυασμό με το μέλλον των «Ελληνικών Ναυπηγείων ΑΕ» (Σκαραμαγκάς), με την ψήφιση και εκτέλεση του ν. 3885/2010, στο πλαίσιο σχετικής συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού). Για πρώτη φορά η Βουλή των Ελλήνων είχε τη δυνατότητα να συζητήσει διεξοδικά, να ελέγξει και να καταστήσει νόμο του κράτους ένα σχέδιο σύμβασης προμήθειας αμυντικού υλικού, να την κρίνει ρητά ως συμφέρουσα και επωφελή για το ελληνικό δημόσιο και να δώσει στους Υπουργούς Οικονομικών και Εθνικής Άμυνας τη ρητή εντολή και εξουσιοδότηση να υπογράψουν το εγκεκριμένο και κυρωμένο από τη Βουλή σχέδιο σύμβασης, σε πιστοποίηση της υπογραφής του από τους αντισυμβαλλομένους.
δ. Διαμορφώθηκε (άρθρα 72-76 ν. 3883/2010) ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που διέπει πλέον τη διαμόρφωση της δομής δυνάμεων και των τριών κλάδων σε προσωπικό και μέσα, έτσι ώστε το μακροπρόθεσμο (15ετές) πρόγραμμα αμυντικών προμηθειών να είναι αντικείμενο ενδελεχούς μελέτης που εκκινεί από την ex post αξιολόγηση του βαθμού ενσωμάτωσης και αξιοποίησης των αμυντικών προμηθειών της προηγούμενης 20ετίας. Το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα εξοπλισμών συνδέεται συνεπώς με το σύνολο της Εθνικής Αμυντικής Σχεδίασης και απορρέει από την Πολιτική Εθνικής Άμυνας και Ασφάλειας και την Εθνική Στρατιωτική Στρατηγική. Ο καθορισμός των προτεραιοτήτων του μακροπρόθεσμου προγράμματος γίνεται με πρόταση του Α/ΓΕΕΘΑ και εν τέλει του Υπουργού από τα αρμόδια συλλογικά όργανα (ΣΑΓΕ, ΣΑΜ, ΚΥΣΕΑ), πρωτίστως με στρατηγικά και επιχειρησιακά κριτήρια, λαμβανομένων βεβαίως υπόψη και των δημοσιονομικών αναγκών και δυνατοτήτων της χώρας, που είναι ούτως ή άλλως μια σημαντική παράμετρος της εθνικής ισχύος. Τόσο ο μακροπρόθεσμος όσο και ο τριετής κυλιόμενος προγραμματισμός αμυντικών προμηθειών τίθενται υπόψη της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής πριν την έγκρισή τους από το ΚΥΣΕΑ, ενώ η ίδια διαδικασία διεξάγεται σε ετήσια βάση αλλά και για την υλοποίηση κάθε επιμέρους υποπρογράμματος.
ε. Τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο εξυγίανσης και ανασυγκρότησης του δημόσιου τομέα της αμυντικής βιομηχανίας (ΕΑΣ, ΕΑΒ, ΕΛΒΟ), με την εφαρμογή πλαισίου ανάλογου με αυτό του ΟΣΕ στα ΕΑΣ και με την πρόσληψη συμβούλων που θα προτείνουν συγκεκριμένα σχέδια για κάθε εταιρεία.
4. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το παρόν σχέδιο νόμου, με το οποίο μεταφέρεται στην εθνική έννομη τάξη η Οδηγία 2009/81/ΕΚ για τις δημόσιες συμβάσεις στους τομείς της Άμυνας και Ασφάλειας. Με το σχέδιο νόμου αφενός μεν εκσυγχρονίζεται, απλουστεύεται και συστηματοποιείται η εθνική νομοθεσία, με βασικό άξονα την εισαγωγή νέων εγγυήσεων διαφάνειας υπό τον έλεγχο της Βουλής και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφετέρου δε εναρμονίζεται πλέον η εθνική με την κοινοτική νομοθεσία, ώστε να εξαλειφθούν οι εστίες τριβής με την ΕΕ και ιδίως με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται συνεπώς για μία εθνική νομοθετική πρωτοβουλία που είχε αναγγελθεί και προγραμματιστεί με την ανάληψη των καθηκόντων της Κυβέρνησης. Τούτων δοθέντων, καταγράφηκε με δική μας πρόταση και στο Μνημόνιο που διέπει τη συνεργασία της χώρας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κατά την τελευταία τροποποίησή του.
5. Η Οδηγία 2009/81/ΕΚ είναι ένα εκτεταμένο και λεπτομερές κείμενο. Κρίσιμες έννοιες που περιλαμβάνονται στην Οδηγία είναι αντικείμενο επεξεργασίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη - μέλη στο πλαίσιο ομάδων εργασίας (workshops) που οργανώθηκαν. Είναι επίσης κρίσιμο να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο του θεσμικού συστήματος της Ε.Ε., η εφαρμογή της Οδηγίας από τη σκοπιά της εσωτερικής αγοράς διασταυρώνεται με πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων με σύνθεση Υπουργών Άμυνας και από το Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA/EOA) υπό την προεδρεία της Υπάτης Εκπροσώπου της ΕΕ και Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τη συμμετοχή των Υπουργών Άμυνας των κρατών-μελών. Υπάρχουν συνεπώς λεπτές ισορροπίες μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, μεταξύ κρατών-μελών που είναι κυρίως παραγωγοί και πωλητές πολεμικού υλικού και υλικού ασφάλειας και κρατών-μελών που είναι αγοραστές κ.ο.κ.
Η Οδηγία λαμβάνει ούτως ή άλλως υπόψη της μια σειρά από χρήσιμες παραμέτρους στον χώρο των αμυντικών προμηθειών, όπως η ίδια η ύπαρξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, η ύπαρξη του ΝΑΤΟ και των οργανισμών του, όπως η NAMSA, οι διακρατικές συμβάσεις, διμερείς ή πολυμερείς, η ύπαρξη διεθνών οργανισμών, όπως ο OCCAR που συγκροτείται κατά βάση από κράτη-μέλη της ΕΕ και αναπτύσσει αμυντικά προγράμματα κ.ο.κ.
Καθώς η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα-μέλος που, μέσω της αλλαγής της εθνικής της νομοθεσίας, προβαίνει στην ενσωμάτωση της Οδηγίας (που λαμβάνεται ούτως ή άλλως ήδη υπόψη ερμηνευτικά και αναπτύσσει την ισχύ της), είναι πιθανόν να χρειαστούν στο μέλλον επιμέρους προσαρμογές και βελτιώσεις, ανάλογα με την ωρίμανση και οριστικοποίηση των κοινών ευρωπαϊκών αντιλήψεων στα θέματα που συνδέονται με την Οδηγία, κυρίως μέσω της πρακτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της νομολογίας του Δικαστηρίου της ΕΕ.
6. Οι βασικές αλλαγές που επέρχονται με το παρόν σχέδιο νόμου είναι:
α. Tίθεται όλο το σύστημα προμηθειών στον τομέα της άμυνας υπό τον διαρκή έλεγχο της Βουλής. Η Ειδικής Διαρκής Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων διατυπώνει τη γνώμη της στο πλαίσιο της κατάρτισης του Μακροπρόθεσμου (15ετούς) και του Τριετούς Κυλιόμενου Προγράμματος Προμηθειών Αμυντικού Υλικού. Επίσης, ενημερώνεται και διατυπώνει τη γνώμη της για την ενεργοποίηση όλων των υποπρογραμμάτων που αφορούν την απόκτηση στρατιωτικού εξοπλισμού ανεξαρτήτως ποσού. Επιπλέον, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα συνεχούς και πλήρους πρόσβασης.
http://www.defencenet.gr/defence/index.php?option=com_content&task=view&id=18130&Itemid=139
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου