Επιστροφή στον κανόνα χρυσού;

Την ώρα που οι κορυφαίες οικονομίες του κόσμου συναντώνται στη Σεούλ στα πλαίσια της συνόδου των G20, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Robert Zoellick, έγραψε άρθρο στην Financial Times, μέσω του οποίου ζητάει ριζική αναμόρφωση του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος, που θα αφορά σε μείωση του ρόλου του δολαρίου, και επιστροφή στον κανόνα του χρυσού. Το άρθρο θεωρήθηκε σημαντικό, και προβλήθηκε ιδιαίτερα από την εφημερίδα.
Ο Zoellick που παλαιότερα ήταν αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, αναφέρεται στη πρακτική quantitative easing της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (Federal Reserve) που αφορά στη τύπωση δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αγοραστούν αμερικανικά κρατικά ομόλογα, και στην οξεία κριτική για αυτή τη κίνηση, από πλευράς των εμπορικών ανταγωνιστών των ΗΠΑ, Κίνα, Γερμανία, Βραζιλία, και Νότιο Αφρική. Η κίνηση έχει ως σκοπό της την υποτίμηση του αμερικανικού νομίσματος, ώστε να διευκολυνθούν οι εξαγωγές και να ακριβύνουν οι εισαγωγές. Η κυβέρνηση Ομπάμα εστιάζει την οικονομική της επίθεση κυρίως εναντίον της Κίνας, και μάλιστα αναζητά τη στήριξη των Ευρωπαίων αλλά και των Ασιατών της G20, προκειμένου να απαιτηθεί από το Πεκίνο να αυξήσει την αξία του κινέζικου νομίσματος.

Όμως το φτηνό δολάριο συναντά αντιδράσεις από άλλες εξαγωγικές χώρες, όπως η Γερμανία. Σε μια ασυνήθιστα επιθετική γλώσσα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Wolfgang Schäuble κατηγόρησε τις ΗΠΑ σε συνέντευξή του, λέγοντας πως το αμερικανικό μοντέλο βρίσκεται σε βαθιά κρίση και πως «οι ΗΠΑ ζούσαν με δανεικά για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, αμελώντας τις μικρομεσαίες βιομηχανικές τους επιχειρήσεις…». Και συνέχισε λέγοντας πως η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας «προκαλεί αβεβαιότητα στη παγκόσμια οικονομία…Αποτελεί ανακολουθία για τους Αμερικανούς να κατηγορούν τους Κινέζους για χειραγώγηση των ισοτιμιών, και μετά να προχωρούν σε τεχνητή υποτίμηση του δολαρίου, τυπώνοντας χρήματα…».

Η Αμερική, που αποτελεί τον μεγαλύτερο οφειλέτη του πλανήτη, εκμεταλλεύεται τη προνομιούχα κατάσταση του δολαρίου ως κύριο αποθεματικό και εμπορικό νόμισμα, ώστε να αυξήσει τις ισοτιμίες των ανταγωνιστών του, κάτι που στην ουσία είναι ένα είδος εμπορικού πολέμου. Ρίχνει τεράστιες ποσότητες κεφαλαίων στις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας, της Αφρικής, και της Λατινικής Αμερικής, ωθώντας τα εκεί νομίσματα σε αύξηση, και προκαλώντας κινδύνους για φούσκες και ανεξέλεγκτο πληθωρισμό.

Αυτή η επιθετική μονομερής αμερικανική πολιτική αυξάνει τις παγκόσμιες εντάσεις και αποσταθεροποιεί το παγκόσμιο νομισματικό και οικονομικό σύστημα. Θυμίζει τη περίοδο ανεξέλεγκτων νομισματικών και εμπορικών συγκρούσεων της εποχής του μεγάλου κραχ, λίγο πριν ξεσπάσει ο Β`Π.Π.

Στο άρθρο του ο Zoellick ζητάει από τους G20 να «δομήσουν ένα νομισματικό σύστημα βασισμένο στη συνεργασία, που να αντανακλά τις νέες οικονομικές συνθήκες… αυτό το σύστημα θα πρέπει να περιλαμβάνει το δολάριο, το ευρώ, το γεν, τη λίρα και το κινεζικό renminbi…θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον χρυσό ως διεθνές σημείο αναφοράς για τις προβλέψεις της αγοράς σχετικά με τον πληθωρισμό, τον αποπληθωρισμό, και τις μελλοντικές ισοτιμίες. Αν και τα βιβλία των οικονομολόγων βλέπουν τον χρυσό ως παλιό χρήμα, οι αγορές συνεχίζουν να τον χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα ως εναλλακτικό χρήμα…». Πρόκειται για μια παραδοχή ότι το νομισματικό σύστημα που ισχύει από το 1971 και που βασίζεται στο αμερικανικό δολάριο, δεν είναι πλέον βιώσιμο. Πρόκειται επίσης για παραδοχή πως δεν υπάρχει κανένα άλλο νόμισμα που θα μπορούσε να αντικαταστήσει το δολάριο ως τη βάση των διεθνών νομισματικών σχέσεων. Μια έκφραση αυτής της παραδοχής είναι και η πρόσφατη εκτίναξη της τιμής του χρυσού. Σήμερα πωλείται προς $1.400 ανά ουγκιά.

Όπως ισχυρίζεται ο Zoellick, το μέγεθος των αλλαγών από το 1971, δικαιολογεί ένα νέο νομισματικό σύστημα. Δεν μιλάει όμως για την μεγαλύτερη αλλαγή που έχει προκύψει και που αφορά στην παρακμή της οικονομικής δύναμης των ΗΠΑ και του καπιταλισμού τους. Η Αμερική αναδύθηκε ως παγκόσμιος ηγέτης από τα ερείπια του Β`Π.Π. Η βιομηχανία της κυριάρχησε στις παγκόσμιες αγορές. Το 1950, το αμερικανικό μερίδιο της παγκόσμιας κατασκευής οχημάτων ήταν 79%. Το 1955, η Αμερική παρήγαγε το 40% του παγκόσμιου χάλυβα. Επίσης, την ίδια εποχή, το μεγαλύτερο μέρος όλου του χρυσού του πλανήτη βρίσκονταν στο αμερικανικό θησαυροφυλάκιο του Fort Knox.

Η Αμερική οργάνωσε την ανάκαμψη του μεταπολεμικού παγκόσμιου καπιταλισμού, διασφαλίζοντας πως η όλη νομισματική αρχιτεκτονική, προωθούσε τα δικά της συμφέροντα. Κλειδί για κάτι τέτοιο ήταν το σύστημα Bretton Woods, σύμφωνα με το οποίο οι ισοτιμίες ήταν δεμένες με το δολάριο. Ένα δολάριο που κυριαρχούσε παγκοσμίως και που στηρίζονταν από τον χρυσό, με αξία $35/ουγκιά. Το σύστημα αυτό όμως είχε και μια παραδοξότητα. Ένα εθνικό νόμισμα ήταν συγχρόνως και ένα διεθνές νόμισμα. Στη δεκαετία του 1960, η ποσότητα των δολαρίων που βρίσκονταν στο εξωτερικό ήταν πολύ μεγαλύτερη των αποθεμάτων χρυσού, ενώ η Αμερική άρχισε να αντιμετωπίζει ισχυρό ανταγωνισμό από την Ιαπωνία και τη Γερμανία. Το σύστημα Bretton Woods κατέρρευσε το 1971, όταν η κυβέρνηση Νίξον αποσύνδεσε τον χρυσό από το δολάριο. Αυτή η κίνηση οδήγησε στο σύστημα Bretton Woods II, που βασίζονταν στη ρευστότητα των ισοτιμιών και στην διεθνή εμπιστοσύνη προς τον αμερικανικό καπιταλισμό. Αυτή η εμπιστοσύνη όμως έχει προ πολλού εξασθενήσει, καθώς η Αμερική χρωστάει παντού, και η βιομηχανική της βάση παραπαίει, αφήνοντας την οικονομία της έρμαιο των κερδοσκόπων.

Η κρίση που ξέσπασε τον Σεπτέμβριο του 2008, με επίκεντρο τη Wall Street, έχει συντελέσει στην ανεπανόρθωτη υπονόμευση του δολαρίου. Σήμερα η κρίση έχει εξελιχθεί σε νομισματικό πόλεμο, και σε κατάρρευση του συστήματος ισοτιμιών, που αποτελούσε τον πυλώνα της μεταπολεμικής παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης. Συνεπώς, η κρίση δεν είναι κάτι το προσωρινό, αλλά υπογραμμίζει τη συστημική κατάρρευση του όλου συστήματος.

Η προτροπή του Zoellick για επιστροφή στον κανόνα του χρυσού είναι ουτοπική και αντιδραστική. Δεν υπάρχει ελπίδα για μια νέα ειρηνική μετατόπιση της παγκόσμιας οικονομικής ισορροπίας, μεταξύ των παλιών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (κυρίως της Αμερικής) και των νέων ισχυρών οικονομιών (Κίνα, Ινδία). Όπως στο παρελθόν έτσι και σήμερα, οι παραπαίουσες δυνάμεις δεν θα δεχτούν έναν μειωμένο ρόλο και η αγωνία τους για τον έλεγχο των αγορών, των φυσικών πόρων, και της φτηνής εργατικής δύναμης, αναπόφευκτα θα μας οδηγήσει σε έναν παγκόσμιο πόλεμο. Και αν γίνει αποδεκτή η πρόταση για έναν νέο χρυσό κανόνα, αυτό θα οδηγούσε σε καταστροφική κατάρρευση της πίστωσης , και θα βύθιζε τον κόσμο σε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση, δυσμενέστερη και από αυτήν του 1930. Η σημερινή κατάρρευση του νομισματικού συστήματος αποδεικνύει την εγγενή αδυναμία του καπιταλισμού, και μπορεί να ανατραπεί μόνο με μια παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση.

ΠΗΓΗ: S.A. -Global Research.