Κατέβασε για τους Σοβιετικούς τα αστέρια από τον ουρανό: Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέταξε στις 12 Απριλίου του 1961 ως ο πρώτος άνθρωπος στον Κόσμο του Διαστήματος. Η πτήση του διήρκησε μόλις 108 λεπτά, αλλά έδωσε στη Μόσχα το μεγαλύτερο θρίαμβο στον Ψυχρό Πόλεμο. Το 1968 ο Γκαγκάριν σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα, αλλά το όνομά του θα παραμείνει αθάνατο.
Στη δεκαετία του 1950 ο Ψυχρός Πόλεμος έχει επεκταθεί στο διάστημα. Η ιδεολογική πάλη των ανταγωνιστών και η κούρσα των εξοπλισμών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης, βρήκε στον χώρο του διαστήματος έναν τεράστιο συμβολισμό. Με τον πρώτο τεχνητό δορυφόρος «Σπούτνικ», η Σοβιετική Ένωση κατάφερε να κερδίσει το 1957 την πρώτη φάση αυτού του αγώνα για τον εαυτό της και λίγο μετά έστειλε την σκύλα Λάικα ως το πρώτο ζωντανό πλάσμα σε διαsτημική τροχιά. Οι Αμερικανοί ακολούθησαν το 1958 με το πρώτο ανεπάνδρωτο διαστημικό όχημα, το «Explorer 1».
Ο επόμενος γύρος πήγε και πάλι στη Σοβιετική Ένωση. Το 1961, ο Γιούρι Γκαγκάριν έγινε πρώτος ανθρώπινος επισκέπτης στο διάστημα . Ήταν να αποδειχτεί η ανωτερότητα των Σοβιετικών - αλλά πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν στο διάστημα ήταν κάτι σαν την πράξη εξισορρόπησης ενός αρτίστα του τσίρκου. Τα μέχρι σήμερα μυστικά έγγραφα παρουσιάζουν την ιστορική διαστημική πτήση του πριν από 50 χρόνια, ως μια αποστολή αποτυχιών. Οι Ρώσοι ήταν έτοιμοι ακόμη και για τον θάνατο του κοσμοναύτη.
12 Απριλίου 1961
12 Απριλίου 1961. Ο Γιούρι Μπροσόβιτς Λέβιταν λαμβάνει θέση μπροστά από ένα μικρόφωνο του σοβιετικού κρατικού ραδιοφώνου. Το ραδιοφωνικό κανάλι βρίσκεται στην καρδιά της Μόσχα, στην οδό Πιατνιτσκάγια και ο Λεβιτάν είναι ίσως ο πιο διάσημος εκπρόσωπός του σταθμού. «Φωνή του Στάλιν» είναι το ψευδώνυμο του, αφού πρώτα διαβίβαζε κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου τις εντολές του Σοβιετικού ηγέτη. Το 1941 ο Λεβιτάν ανήγγειλε από το ραδιόφωνο στους σοβιετικούς πολίτες την επίθεση των χιτλερικών δυνάμεων, τον Μάιο του 1945 την άνευ όρων παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας. Οι φωνητικές του χορδές είναι μοιραία συνώνυμο της ιστορίας της αυτοκρατορίας του κόκκινου γίγαντα.
Τρεις φάκελοι με πληροφορίες εστάλθηκαν από την σοβιετική ηγεσία για μια προγραμματισμένη ειδική εκπομπή στις 12 Απριλίου. Μόνο λίγα μυημένα άτομα γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν είναι να κάνει εκείνη την ημέρα την πρώτη προσπάθεια του ανθρώπου να βρεθεί στο διάστημα.
Οι φάκελοι περιέχουν τις επίσημες αναφορές - ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθεί η αποστολή: στην περίπτωση που ο Γκακάριν συντριβεί κατά την εκτόξευση, την προσγείωση στο εξωτερικό ή κάπου στον ωκεανό ή για την περίπτωση μιας απροσδιόριστης έκτακτης ανάγκης. Για τον άνδρα μέσα στην κάψουλα «Βοστόκ», αυτές οι λεπτομέρειες είναι η διαφορά μεταξύ του θανάτου και της αθανασίας.
Ο κοσμοναύτης Γιούρι Μπατούρι έφερε στο φως μια σειρά από έγγραφα που παρέμειναν μέχρι σήμερα απόρρητα – με την ευκαιρία της 50ής επετείου της ιστορικής πτήσης του Γκαγκάριν – και που αποκαλύπτουν ότι η αποστολή συνοδεύτηκε από μια σειρά από αστοχίες, αλλά και από την προθυμία των ηγετών της ΕΣΣΔ να ρισκάρουν τη ζωή του Γκαγκάριν, αρκεί να πετύχουν τον στόχο. H ταχεία διαδοχή των μυστικών αποφάσεων των σοβιετικών υπουργών αποτελεί μια ακόμη απόδειξη του επείγοντος του ζητήματος να κερδηθεί ο διαστημικός αγώνας δρόμου κατά των Αμερικανών - ακόμα και εις βάρος της ανθρώπινης ζωής.
«Απλά μή βέλτιστο»
«Για να κερδηθεί χρόνος, βρέθηκαν απλές και γρήγορες λύσεις, αλλά όχι πάντα οι βέλτιστες από τεχνικής απόψεως», γράφει ο Ιγκορ Μαρίνιν από την Μόσχα, εμπειρογνώμονας του τομέα της αεροδιαστημικής. Έτσι, επιλέχθηκε συνειδητά η μή ανάπτυξη συστημάτων διάσωσης σε περίπτωση πυρκαγιάς ή λανθασμένων εκτοξεύσεων. Οι Σοβιετικοί ηγέτες ήθελαν να αποδείξουν μια ορατή τεχνική πρόοδο - και επομένως την ανωτερότητα του σοσιαλιστικού συστήματος.
Στις 3 Αυγούστου του 1960 η σοβιετική ηγεσία ενέκρινε ως εκ τούτου την απόφαση «για την προετοιμασία της πτήσης ενός ανθρώπου στο διαστημικό χώρο». Οκτώ μήνες αργότερα, ο 27-χρονος Γκαγκάριν προετοιμάζονταν για την πρώτη του πτήση. Οι κατασκευαστές πυραύλων της Μόσχας, και ειδικά αυτοί που ήταν γύρω από την ιδιοφυΐα του Σεργκέι Κορόλιοφ, έθεσαν τα προηγούμενα χρόνια τις βάσεις για την αποστολή αυτοκτονίας, με μια ταχύτητα η οποία κυριολεκτικά ζάλιζε τους δυτικούς παρατηρητές, ξανά και ξανά.
Σε αντίθεση με τους συναδέλφους στις ΗΠΑ στον χώρο της NASA, οι κατασκευαστές από την Μόσχα παραιτήθηκαν από την εξέλιξη σύγχρονης τεχνολογίας. Τα σχέδιά τους δεν ήταν πολύ λαμπερά, ανθεκτικά όμως ήταν.
«Σημείωμα αυτοκτονίας»
Σε λεπτομερείς σκέψεις σχετικά με το αεροδυναμικό σχεδιασμό, οι Σοβιετικοί σχεδιαστές δεν έχασαν τον χρόνο τους. Η κάψουλα «Βοστόκ» ήταν σαν μια μεγάλη μπάλα από χάλυβα, η οποία έπρεπε να εκτοξευτεί στην κορυφή ενός σχεδόν 300-τόνων και 38-μέτρων μήκους πυραύλου στον ουρανό.
Στις 9 Μαρτίου 1961, οι μηχανικοί απέδειξαν ότι η επιβίωση ενός ανθρώπου ήταν δυνατή στην κάψουλα: Εκτός από μια κούκλα-αστροναύτη, που ήταν γνωστή ως «Ιβάν Ιβάνοβιτς», η σκύλα Χερνούσκα ήταν επίσης επί του σκάφους. Το ζώο επέστρεψε πίσω από το ταξίδι του με ασφάλεια, και επέζησε ακόμη και την ανώμαλη προσγείωση της κάψουλας στην επιφάνεια της γης. Η κάψουλα «Βοστόκ» φαινόταν έτοιμη.
Στις 10 Απριλίου, ο Γκαγκάριν έγραψε ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα στη σύζυγό του και στις δύο του κόρες. Θα πρέπει να το διαβάσουν μόνο για την περίπτωση που δεν επιστρέψει από την αποστολή του. Το γράμμα το έλαβαν τελικά το 1968, μετά τον θάνατο του Γκαγκάριν. «Πιστεύω απόλυτα την τεχνολογία», είχε γράψει σε αυτό το αποχαιρετηστήριο μήνυμα, «αυτή δεν θα με απογοητεύσει».
Αστοχίες πριν από την εκτόξευση
Η πτήση δεν ήταν απαλλαγμένη από ατυχίες. Δύο ημέρες πριν την εκτόξευση, οι μηχανικοί ανακάλυψαν ότι η φόρμα του κοσμονάυτη ήταν 14 κιλά βαρύτερη από το επιτρεπόμενο όριο.
Για να μην τεθεί σε κίνδυνο η ημερομηνία εκτόξευσης, αφαιρέθηκαν διάφορα καλώδια και μέρος των ηλεκτρονικών, συμπεριλαμβανομένων δύο αισθητήρων ένδειξης πίεσης και θερμοκρασίας. Στη συνέχεια, μια ώρα πριν την εκτόξευση και όταν ο Γκαγκάριν ήταν ήδη στο διαστημικό σκάφος, 32 μπουλόνια της καταπακτής ξεβιδώθηκαν, διότι ένας αισθητήρας δεν εμφάνιζε το σφράγισμα της κάψουλας ως πλήρες.
Σοβαρές επιπτώσεις παρουσιάστηκαν από μία άλλη βλάβη, αμέσως μετά την εκτόξευση: επειδή η τροφοδοσία ρεύματος ενός ραδιομπομπού είχε σταματήσει, η μονάδα ώσης σταμάτησε 15 ολόκληρα δευτερόλεπτα μετά τον πορογραμματισμένο χρόνο. Ο Γκαγάριν βρέθηκε σε μια απόσταση 327 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη - 230 χιλιόμετρα ήταν το προγραμματιζόμενο όριο.
«Η πτήση είναι κανονική. Αισθάνομαι καλά. Ο ουρανός φαίνεται πολύ σκούρος. Και η γη μπλέ», είναι τα πρώτα λόγια του πρώτου ανθρώπου στο διάστημα.
Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της πτήσης, το μολύβι για τις σημειώσεις έφυγε από την θέση του, και δεδομένου ότι ο Γκαγκάριν ήταν δεμένος πάνω στο κάθισμά του, δεν μπορούσε να το φτάσει. «Δίπλωσα το ημερολόγιο και το έβαλα στην τσέπη μου, δεν χρειάζεται άλλο,» εξέπεμψε μέσω σήματος ο κοσμοναύτης.
Σαν ένας αρτίστας του τσίρκου μέσα σε ένα κανόνι
Μέσα σε 90 λεπτά έκανε μια φορά τον γύρο της υφηλίου και το σήριαλ των δυσλειτουργιών είχε συνέχεια. Η κάψουλα «Βοστόκ» άρχισε να περιστρέφεται γύρω απόν άξονά της ανεξέλεγκτα κατά την διαδικασία επανένταξης στην ατμόσφαιρα. Ο Γκαγκάριν τρίκλιζε προς την γη, επειδή μια ενότητα δεν αποδευσμεύτηκε όπως προβλεπόταν αμέσως από την κάψουλα του πιλότου.
Δεδομένου ότι οι Σοβιετικοί δεν είχαν ακόμη ανακαλύψει έναν μηχανισμό για μια ομαλή προσγείωση των αστροναυτών, ο Γκαγκάριν εκτοξεύτηκε για δεύτερη φορά, 108 λεπτά μετά την εκτόξευσή του από την γη, έξω από την κάψουλά του, 7000 μέτρα πάνω από την Γη, για να προσωγειωθεί στη συνέχεια με την βοήθεια ενός αλεξίπτωτου. Κατά την πτώση του στο κενό, του πήρε έξι λεπτά για να ανοίξει τις βαλβίδες του αναπνευστικού συστήματος της μανδαλωμένης διαστημικής στολής του.
Στη συνέχεια όμως, προσγειώθηκε με ασφάλεια σε ένα χωράφι κοντά στην πόλη Ένγκελς του Βόλγα - περίπου 600 χιλιόμετρα μακριά από τον προγραμματιζόμενο προορισμό, ο οποίος ήταν 120 χιλιόμετρα νότια του Βόλγκογκραντ.
Στην περιοχή δεν υπήρχε κάποιος επίσημος να τον υποδεχτεί, αλλά μια αγρότισσα με τον εγγονό της ήταν τα πρώτα πρόσωπα που είδε ο Γκαγκάριν πάλι στη Γη. Ο κοσμοναύτης αναφέρει στους ανωτέρους του λίγο αργότερα από το τηλέφωνο την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστολής τους. Πολλές ώρες αργότερα, οι επίσημοι έρχονται με ελικόπτερα στο χώρο προσγείωσης.
Η πτήση του Γκαγκάριν θυμίζει λιγότερο το κατόρθωμα ενός πρωτοπόρου, παρά περισσότερο «αρτίστα τσίρκου που εξεσφενδονίζεται από έναν πυροβολισμό κανονιού», γράφει 50 χρόνια αργότερα ο ο ιστορικός Γκέραρντ Ντε Γκροοτ στη βρετανική εφημερίδα Daily Telegraph. Ο Γκαγκάριν δεν είχε «σχεδόν καθόλου υπό έλεγχο του διαστημόπλοιό του».
Τίποτε δεν ήταν σε θέση να σταματήσει τους σοβιετικούς για να γιορτάσουν τον ήρωά τους. Αμέσως μετά την προσγείωση, ο επικεφαλής του Πολιτκού Γραφείου, Νικίτα Χρουστσόφ, συνδέθηκε μαζί του. «Σύντροφε,» δήλωσε ο Σοβιετικός ηγέτης, «γίνατε αθάνατος.»
Ένας Ρώσος είναι ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα
Μπορεί οι Αμερικανοί με τον «Ερμή» να διέθεταν το καλύτερο διασημόπλοιο, αλλά κάτι παρόμοιο δεν ήταν σε θέση να επιτύχουν την δεδομένη στιγμή: Ο Άλαν Σέπαρντ ήταν σε θέση μόνο μια φορά να γρατσουνίσει εν συντομία το σύμπαν, όταν η NASA τον έστειλε 23 ημέρες αργότερα ως τον πρώτο Αμερικανό στο διάστημα. Η πτήση του διήρκεσε μόνο ένα τέταρτο της ώρας, και μόλις λίγα λεπτά κατάφερε να μην αισθανθεί την βαρύτητα της γης.
Η Ουάσιγκτον έμεινε με την γεύση μιας μικρής παρηγοριάς: Η αποστολή του Γκαγκάριν είχε ήδη γίνει γνωστή, πριν ακόμη το Κρεμλίνο ενημερώσει τον λαό του.
Στις 12 Απριλιου 1961 και ώρα 9:27, ένας κατασκοπευτικός σταθμός στην παγωμένη Αλάσκα των ΗΠΑ υπέκλεψε συνομιλίες μεταξύ του σοβιετικού διαστημόπλοιο (κωδική ονομασία «Κέδρος») και του ρωσικού επίγειου σταθμού ελέγχου (κωδική ονομασία «Αυγή»). Το ρολόι έδειχνε 9:39, όταν ενημέρωσαν τον Λευκό Οίκο και τον Πρόεδρο Κέννεντυ για τον σοβιετικό θρίαμβο.
Στις 10:02 το κρατικό ραδιόφωνο στη Μόσχα διακόπτει το πρόγραμμά του και η φωνή του Γιούρι Λεβιτάν διακηρύσσει την «ανθώπινη αυγή» στο σύμπαν: «Εδώ ομιλεί η Μόσχα. Στέλνουμε την αναφορά του πρακτορείου TASS για την πρώτη παγκόσμια πτήση ενός ανθρώπου στον κοσμικό χώρο».
Επτά χρόνια αργότερα, το σοκ στις 27 Μαρτίου του 1968. Ο Γκαγκάριν συνετρίβη σε ένα μαχητικό MiG-15UTI κατά τη διάρκεια μιας πτήσης ρουτίνας κοντά στη Μόσχα, και σκοτώθηκε. Στο μαχητικό αεροσκάφος επέβαινε και ο έμπειρος κυβερνήτης του κέντρου εκπαίδευσης της σοβιετικής αεροπορίας, Βλαντιμίρ Σεργιογκίν. Η επίσημη αιτία της συντριβής ήταν «μια ατυχής αλυσίδα μοιραίων συνθηκών.»
http://www.fox2magazine.net/%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%B1/3043-12-%CE%91%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-1961-%C2%AB%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%B5,-%CE%B3%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%B5-%CE%B1%CE%B8%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%C2%BB.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου